Wat is een radiosignaal?
Een radiosignaal is een vorm van elektromagnetische straling die wordt gebruikt om informatie draadloos te verzenden. Dit gaat via radiogolven die zich met de snelheid van het licht verplaatsen. Radiosignalen worden bijvoorbeeld gebruikt voor communicatie via FM-radio, mobiele telefoons, wifi en satellieten.
De snelheid van een radiosignaal
Een veelgestelde vraag is: hoe snel komt een radiosignaal aan bij de ontvanger? De snelheid van een radiosignaal in de ruimte is ongeveer 299.792 kilometer per seconde, wat gelijk is aan de lichtsnelheid. In de praktijk komt het signaal dus vrijwel direct aan wanneer er weinig obstakels zijn, zoals bij line-of-sight communicatie tussen twee punten zonder veel interferentie.
Verschil tussen lucht en andere media
In de atmosfeer of via kabels kan de snelheid iets lager liggen, afhankelijk van het medium. Radiosignalen die door de lucht reizen gaan iets langzamer doordat luchtmoleculen invloed hebben op de doorgang. In glasvezelkabels, waar frequenties van licht gebruikt worden in plaats van radiogolven, gaat het signaal relatief snel maar nog steeds iets trager dan in vacuüm.
Wat veroorzaakt vertraging in radiosignalen?
Hoewel de signalen zich meestal vrijwel onmiddellijk lijken te verplaatsen, zijn er enkele factoren die minimale vertraging kunnen veroorzaken. Obstakels zoals gebouwen, bomen of bergen kunnen het signaal omleiden of verzwakken. Ook kan interferentie van andere radiosignalen vertraging of kwaliteitsverlies opleveren. Daarnaast zorgt de afstand tussen zender en ontvanger uiteraard voor enige vertraging, vooral bij lange afstanden zoals bij satellietcommunicatie.
Satellietcommunicatie als voorbeeld
Bij satellietcommunicatie tussen aarde en een geostationaire satelliet (ongeveer 35.786 km boven de evenaar) moet het signaal een lange weg afleggen. De totale reistijd voor heen en terug kan ongeveer 0,24 seconde bedragen. Dat klinkt snel, maar bij live communicatie kan dit merkbaar zijn, zoals bij interviews waarbij er een kleine vertraging is tussen het stellen van een vraag en het antwoord van de gesprekspartner.
Wat betekent dit voor radioluisteraars?
Voor mensen die naar FM of digitale radio luisteren, is de vertraging verwaarloosbaar. Digitale streams zoals internetradio kunnen wel enkele seconden achterlopen op de ‘echte’ uitzending, door buffering en verwerking van digitale data. Deze vertraging is doorgaans geen probleem, tenzij je bijvoorbeeld probeert om synchroon mee te doen met bijvoorbeeld een prijsvraag of live evenement.
Samenvattend
Radiosignalen reizen bijna net zo snel als het licht en komen in de meeste gevallen vrijwel onmiddellijk aan bij de ontvanger. Alleen bij lange afstanden, zoals bij satellietcommunicatie, of bij digitale streaming kunnen vertragingen merkbaar worden. Voor dagelijks radioluisteren zijn die vertragingen zelden storend, maar ze kunnen interessant zijn om te begrijpen hoe draadloze communicatie werkt.
