De betekenis van het gezegde
Het Nederlandse gezegde ‘wie niet horen wil, moet voelen’ is een bekende uitdrukking die vaak gebruikt wordt in situaties waarin iemand niet wil luisteren naar waarschuwingen of adviezen, en daardoor zelf de gevolgen van zijn of haar gedrag moet ondervinden. Deze uitspraak geeft op krachtige wijze aan dat koppig gedrag of het negeren van raad vaak leidt tot negatieve consequenties.
Herkomst en gebruik
Hoewel de exacte oorsprong van dit gezegde niet volledig bekend is, komt het al eeuwenlang voor in de Nederlandse taal. Het heeft zijn wortels waarschijnlijk in opvoedsituaties waarbij kinderen die niet wilden luisteren werden gecorrigeerd met strengere maatregelen. Tegenwoordig klinkt het misschien wat hard, maar het wordt nog steeds regelmatig gebruikt – vaak op een figuurlijke manier – om aan te geven dat iemand verantwoordelijkheid moet dragen voor zijn keuzes.
Voorbeelden uit het dagelijks leven
Stel je voor dat iemand meerdere keren gewaarschuwd wordt voor gladheid op de weg, maar toch met hoge snelheid blijft rijden. Als diegene uiteindelijk in een slip raakt en schade aan de auto krijgt, dan zou je als buitenstaander kunnen zeggen: ‘tsja, wie niet horen wil, moet voelen’. Het is dan een manier om aan te geven dat de gevolgen logisch voortvloeien uit het negeren van waarschuwingen.
Een ander voorbeeld is iemand die te laat begint met leren voor een toets, ondanks goed bedoelde adviezen van vrienden of docenten. Als die persoon vervolgens een onvoldoende haalt, past het gezegde ook hier goed.
Vergelijkbare uitdrukkingen
Er zijn andere Nederlandse gezegden die een soortgelijke boodschap uitdragen. Denk bijvoorbeeld aan ‘boontje komt om zijn loontje’, wat betekent dat iemand krijgt wat hij verdient. Ook ‘eigen schuld, dikke bult’ sluit aan bij dezelfde gedachtegang: als je niet wilt luisteren, krijg je te maken met de gevolgen.
Waarom blijft deze uitdrukking populair?
Het gezegde heeft zijn plek behouden in de Nederlandse taal doordat het in veel situaties toepasbaar is. Het is kort, krachtig en bevat een zekere wijsheid die universeel herkenbaar is. Iedereen maakt wel eens mee dat adviezen in de wind worden geslagen, met alle gevolgen van dien. Door een oude en herkenbare uitdrukking als deze te gebruiken, wordt op een eenvoudige manier een duidelijke boodschap overgebracht.
Tot slot
De uitdrukking ‘wie niet horen wil, moet voelen’ is en blijft een springlevend onderdeel van de Nederlandse spreektaal. Het drukt niet alleen een waarschuwing of een les uit, maar ook de waarde van luisteren naar anderen. Of het nu op school, thuis of op het werk is – deze wijze woorden blijven relevant, zelfs in de moderne samenleving.
